سرویس جهان مشرق - پایگاه اطلاعاتی میدل ایست آی انگلیس در گزارشی به قلم ریچارد سیلوراشتاین نوشت: یک سازمان مردمنهاد بینالمللی فعال در زمینه جلوگیری از اشاعه تسلیحات هستهای اخیراً اقدام به انتشار عکسهای ماهوارهای کرده که نشان میدهند اسرائیل برای اولین بار طی دهههای گذشته دست به ساختوساز جدید در سایت هستهای دیمونا زده است. راکتور موجود در این سایت که نخستین بار در اوایل دهه ۱۹۶۰ عملیاتی شد، پلوتونیوم لازم برای ۸۰ کلاهک هستهای اسرائیل را تولید میکند.
عکسهای ماهوارهای نشاندهنده ساختوساز جدید در سایت هستهای دیمونای اسرائیل هستند (منبع: پلنت لبز)
فعالیتهای مشکوک در سایت دیمونا
بر اساس این گزارش، حفاریهای جدید کنجکاوی کارشناسان هستهای و سازمانهای اطلاعاتی را در سرتاسر دنیا برانگیخته است. از آنجا که راکتور دیمونا خیلی وقت میشود که عمرش بسر رسیده است، برخی گمانهزنی کردهاند که شاید اسرائیل در حال احداث یک راکتور پلوتونیومی جدید است.
این امر بعید به نظر میرسد، زیرا عنصر پلوتونیوم ماندگاری طولانی دارد و اسرائیل پیشاپیش پلوتونیوم کافی برای رفع نیازهای کنونی و آتی خود تولید کرده است. برخی گمانهزنی کردهاند که بخش قابل توجهی از راکتور موجود تعطیل شده یا راکتور کلاً کنار گذاشته شده است.
نکته طنزآمیز در رابطه با پروژه دیمونا این است که هیچکس حق اسرائیل در خصوص داشتن سلاح هستهای یا افزایش قابلیت مهلک زرادخانهاش را زیر سؤال نمیبرد.
اگر اسرائیل نیازی به راکتور جدید برای جایگزینی راکتور قدیمی خود ندارد، پس مشغول احداث چه چیزی است؟
آیا رژیم صهیونیستی در حال بهرهگیری از تریتیوم است؟
داریل کیمبال مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحات واقع در واشنگتن اخیراً در مصاحبه با آسوشیتدپرس به یک عنصر مهم دیگر مورد استفاده در کلاهکهای هستهای اشاره کرده که تریتیوم نام دارد. این عنصر یک ایزوتوپ هیدروژن است که به منظور افزایش بازدهی کلاهکهای هستهای استفاده میشود. این عنصر همچنین واکنش انفجاری را افزایش و در نتیجه مصرف سوخت (پلوتونیوم) را کاهش میدهد.
میدل ایست آی در ادامه گزارش خود آورده است: تریتیوم پیشرفتها در حوزه طراحی سلاح را امکانپذیر ساخته و به کمک آن از جمله میتوان سلاحهای کوچکتری ساخت که از قدرت انفجاری چندبرابری برخوردارند. تریتیوم همچنین در بمبهای نوترونی استفاده میشود که ناحیه انفجاری محدودتری را در بر میگیرند و برای کشتن انسانها طراحی شدهاند. کیمبال به آسوشیتدپرس گفت که اسرائیل «شاید میخواهد تریتیوم بیشتری تولید کند که یک محصول جانبی رادیواکتیو و نسبتاً فاسدشدنیتر است و برای تقویت بازده انفجاری برخی کلاهکهای هستهای استفاده میشود.»
تریتیوم همانند پلوتونیوم و دیگر مواد مورد استفاده جهت ساخت سلاح هستهای، در یک راکتور هستهای تولید میشود. این عنصر را میتوان از طریق پرتوافکنی بر فلز لیتیوم تولید کرد. این ایزوتوپ در مقایسه با پلوتونیوم ثبات کمتری دارد و برای استفاده در یک زرادخانه هستهای باید در نوبتهای بیشتری آن را تأمین نمود.
اگر طبق حدسیات آونر کوهن کارشناس برجسته هستهای، راکتور قدیمی دیمونا قرار است از رده خارج شود، اسرائیل به یک منبع جدید برای تولید تریتیوم نیاز دارد. شاید یک راکتور مشخصاً به این منظور در حال احداث است.
بر اساس تحلیل عکسهای ماهوارهای، ساختوساز به نظر در اواخر سال ۲۰۱۸ یا اوایل سال ۲۰۱۹ شروع شده است. این بدان معناست که کار ساختوساز احتمالاً دو سالی میشود که در جریان است. عکسهای موجود اساساً فعالیتهای حفاری را نشان میدهند و هیچ ساختمانی هنوز احداث نشده است.
چرا کار اینقدر کُند پیش میرود؟ چنین چیزی میتواند نمایانگر بلاتکلیفی در میان سیاستگذاران در خصوص تعطیلی یا زمان تعطیلی راکتور قدیمی یا محدودیت بودجه باشد که مانعی بر سر راه روند سریعتر ساختوساز است.
منشأ خطر هستهای واقعی ایران نیست
این پایگاه انگلیسی با اشاره به اینکه چرا عکسها اکنون پس از دو سال ساختوساز علنی شدهاند؟ مدعی شد: با توجه به اختلافنظر میان اسرائیل و جو بایدن رئیسجمهور آمریکا بر سر احیای مذاکرات مربوط به توافق هستهای، این احتمال وجود دارد که دولت آمریکا میخواهد به دنیا یادآور شود که خطر هستهای واقعی از کجا نشأت میگیرد ــ و منشأ آن ایران نیست.
اگر ساختوساز به تولید تریتیوم مربوط میشود، این امر حکایت از آن خواهد داشت که اسرائیل مشغول تولید کلاس جدیدی از تسلیحات هستهای نظیر سلاحهای هایپرسونیک نیست که ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه از تولید آنها توسط کشورش سخن گفته است ــ حداقل در سایت دیمونا چنین کاری نمیکند. اسرائیل احتمالاً مشغول بهبود قابلیت زرادخانه کنونی خود است.
معیارهای دوگانه در قبال ایران و اسرائیل
نکته طنزآمیز در رابطه با پروژه دیمونا این است که هیچکس حق اسرائیل در خصوص داشتن سلاح هستهای یا افزایش قابلیت مهلک زرادخانهاش را زیر سؤال نمیبرد. گودالی به اندازه یک زمین فوتبال حفر کردهاند که چه چیزی بسازند؟ با وجود این، اگر در ایران یک ذره اورانیوم جایی پیدا شود که نباید باشد، کل جامعه بینالمللی شروع میکند به آه و ناله که تهران فقط چند هفته تا گریز هستهای و یک فاجعه قریبالوقوع فاصله دارد.
این معیار دوگانه چه معنایی دارد؟ چرا دنیا معتقد است اسرائیل حق دارد چنین زرادخانه عظیمی داشته باشد و این کشور را در قبال آن مسئولیتپذیر میداند، اما ایران حق ندارد حتی یک سلاح هستهای داشته باشد ــ و اینکه اگر ایران سلاح هستهای بسازد، دنیا را دگرگون میکند؟ اسرائیل چه کاری کرده که شایسته این اعتبار است و ایران چه کار شنیع و مذمومی صورت داده که باید تا این حد سزاوار بدنامی باشد؟
نتانیاهو عاشق بمب هستهای است
کوهن در قالب پیامهای ردوبدل شده در فیسبوک، بنیامین نتانیاهو را نخستوزیری نامید که بعد از دیوید بن گوریون بیشترین «شور و اشتیاق هستهای» را دارد. بن گوریون بنیانگذار برنامه هستهای اسرائیل بود. نتانیاهو علاقه به مراتب بیشتری به پروژه هستهای نشان داده و سخنرانیهای فراوانی در سایت دیمونا و آرامگاه بن گوریون در همان نزدیکیها در سدهبوکر ایراد کرده و ایران را به نابودی هستهای تهدید کرده است.
وسواس فکری نتانیاهو در رابطه با برنامه هستهای ایران شاید به این خاطر است که او دوست ندارد اولین رهبر اسرائیل باشد که اجازه میدهد یک دشمن به باشگاه کشورهای هستهای بپیوندد.
آمریکا و اسرائیل طی یک دهه گذشته نقش پلیس خوب و پلیس بد را در رابطه با تهدید هستهای ایران ایفا کردهاند. رؤسای جمهور آمریکا تلفیقی از خرابکاریهای مخفیانه و دیپلماسی عمومی را در راستای پیشبرد سیاست مهار ایران بکار گرفتهاند و اسرائیل گهگاه از حمله نظامی مستقیم طرفداری کرده است. این دو در رابطه با بدافزار مخفی استاکسنت که سانتریفیوژهای غنیسازی اورانیوم را از بین برد، با یکدیگر همکاری کردند.
در پایان این گزارش آمده است: اما آمریکا علیرغم لابیگری نتانیاهو هیچگاه مایل نبوده در حمله به ایران شرکت کند. آیا رهبر اسرائیل از خود خویشتنداری نشان خواهد داد، یا عزم بایدن و تعهد ایران به مذاکره را از طریق تداوم ترور دانشمندان هستهای و ضربه زدن به رویکرد سیاسی ـ دیپلماتیک جهت حلوفصل بحران به بوته آزمون خواهد گذاشت؟ بایدن با توجه به تجارب پیشین باراک اوباما رئیسجمهور سابق آمریکا یاد گرفته که به نتانیاهو اعتماد نکند.
۱۸:۲۱ - ۱۳۹۹/۱۲/۲۴
